Laatst was ik een dagje in Besançon, de hoofdstad van de Franche-Comté. Sinds 2016 zijn de Bourgogne en Franche-Comté samengevoegd tot één bestuurlijke regio. Niet zo’n succesvolle samenvoeging want inmiddels wordt zowel vanuit de Bourgogne als vanuit de Franche-Comté bestuurlijk gepleit voor een scheiding. Beide partijen vinden dat ze te veel van elkaar verschillen en dat de samenvoeging niet heeft geleid tot versterking van de regio. Maar dit terzijde, ik was hier gewoon als toerist. Wat me direct opviel was het kattencafé en een vegan restaurant: ja, Besançon heeft de allure van een metropool anno 2024. Maar zonder gekheid, de binnenstad van Besançon verraste me positief.
Musée du Temps
Het is een prachtig en autovrij centrum met een breed winkelaanbod en verschillende musea waaronder het musée des Beaux-Arts en het musée du Temps over de geschiedenis van het uurwerk. Ja, je voelt hier de nabijheid van Zwitserland. In Besançon kun je trouwens ook de astronomische klok van de kathedraal Saint-Jean bezoeken. De klok is bedoeld om “het theologische concept uit te drukken dat elke seconde van de dag de opstanding van Christus het bestaan van de mens en de wereld verandert.” Dit heb ik online gelezen want ik ben langs de kathedraal gesprint op weg naar de citadel, dé toeristische trekpleister van Besançon.
Citadel van Besançon
De citadel is gebouwd tussen 1668 en 1711 en staat op de werelderfgoedlijst van UNESCO. De citadel is hooggelegen en kijkt uit op het oude gedeelte van de stad dat op een schiereiland in de rivier de Doubs ligt. De Fransen veroverden Besançon in 1668 op de Spanjaarden. Op bevel van Lodewijk XIV maakte de bekende bouwmeester Vauban een ontwerp voor aanpassing van de bestaande vesting. Door het verdrag van Aken kwam de stad weer in Spaanse handen. Pas in 1674 werd Besançon definitief veroverd door Frankrijk en werden de Spaanse vestingwerken door Vauban omgevormd tot de huidige citadel. Om de citadel te bouwen moest de kathedraal Saint-Etienne afgebroken worden. De berg met daarop de citadel heet nog wel altijd de Mont Saint-Etienne. Zodra je door de poort van de citadel bent gelopen, zie je direct een beeld van Vauban. Het is een klassiek beeld dat jonger is (uit 2007) dan het lijkt. Binnen de vesting vind je ook moderne sculpturen, waaronder een enorme roestvrijstalen sprinkhaan en een tijdelijke expositie van houten structuren.
Maison commune
Wat ik schokkend vind, is dat in de slotgracht gelada-bavianen zitten. Het is toch niet meer van deze tijd om apen in zo’n omgeving op te sluiten? Hier lijkt de tijd toch echt te hebben stilgestaan. Beetje een tegenvaller voor zo’n stad die pronkt met zijn uurwerken. In een van de gebouwen binnen de citadel is een tijdelijke tentoonstelling: ‘la maison commune’, waar de aarde als ons gemeenschappelijke huis wordt gepresenteerd. De expositie laat zien dat we onze leefomgeving delen met allerlei andere organismen. Via geluidsinstallaties krijgen deze organismen een stem. De expositie lijkt vooral gericht op kinderen maar is best een kijkje waard. Deze boodschap is natuurlijk helemaal anno nu.
Victor Hugo en gebroeders Lumière
Met een beetje gemengde gevoelens verlaat ik de citadel en loop via het Place Victor Hugo terug naar het centrum. Een vruchtbaar pleintje want hier werd niet alleen de schrijver Victor Hugo geboren maar zagen ook de gebroeders Lumière het licht (sorry, kon deze woordgrap niet laten). De gebroeders Lumière waren de uitvinders van de cinématographe, het eerste projectieapparaat, en daarmee grondlegger van de cinema. Het geboortehuis van Victor Hugo kun je bezoeken, om de gebroeders Lumière te eren moet je gewoon een bioscoopje pakken. Voor een goede arthouse film ga je naar cinéma Victor Hugo, tien minuten lopen vanaf het Place Victor-Hugo.
Voor mij heeft Besançon twee gezichten. Het is een eigentijdse stad passend bij 2024 met geschiedenis. Een stad die meegaat met zijn tijd maar soms juist gedateerd aandoet. Ik ben er nog niet uit welk gezicht de boventoon voert en welke mijn voorkeur heeft. Een goede reden om een volgend bezoek in te plannen.